Nederlands leren in de bijstand. Bijstand bashen in de praktijk

Aan de ene kant nieuwe symboolwetgeving aan de andere kant desastreuze gevolgen. Wie een jaar na het aanvragen van bijstand verwijtbaar nog geen Nederlands spreekt, kan zijn uitkering kwijtraken. Dat is de kern van een wetsvoorstel dat staatssecretaris Klijnsma voor advies naar de Raad van State heeft gestuurd. In de praktijk komt er voor het verkrijgen van bijstand een beoordelingsmoment bij. Extra ambtenaren die moeten gaan beoordelen of iemand Nederlands spreekt. Hoewel klantmanagers er niet voor doorgeleerd hebben om dat te beoordelen.  Uitzonderingsgevallen bedenken, beoordelen of het verwijtbaar is of niet. Ontwikkeling nieuwe jurisprudentie door rechters, op basis van een stortvloed aan bezwaarschriften. Nieuwe bureaucratie van examens en examinatoren, ingewikkelder regels en voorschriften, waar de VVD zogenaamd tegen is. (Wel voor de rijken minder overheidsingrijpen en deregulering, niet voor de armen). In feite symboolwetgeving, omdat voor een grote groep een uitzondering zal worden gemaakt, en bezuinigingen niet worden gerealiseerd, maar toch ook wel met desastreuze gevolgen. Duizenden zonder middelen van bestaan zullen worden uitgesloten van de uitkering, vanwege de ingewikkelder worden van de aanvraagprocedures en omdat ze vaak onterecht verweten wordt dat ze geen Nederlands spreken.

stukje geschiedenis

Toen in de zeventiger jaren de eerste generatie migranten, die toen gastarbeiders genoemd werden, door de werkgevers en de staat geworven werden in o.a. Marokko en Turkije was het feit, dat vele n analfabeet waren en geen Nederlands spraken geen probleem. Werkgevers en overheid maakten zich er niet druk om. Er was en tekort aan arbeidskrachten, en die analfabeten konden mooi eentonig lopende band werk doen in de fabrieken. Die migranten verbleven hier toch maar tijdelijk, was de redenering, dus waarom zouden we voor mensen die straks toch weer weg zijn investeringen doen. Ze zoeken het maar uit, dat ze niet kunnen lezen en schrijven. De overheid en de werkgevers investeerden niet in taalcursussen en andere faciliteiten. Lekker goedkope arbeidskrachten. En als we ze niet meer nodig hebben, doen we ze weg. Mar de migranten die probeerden te ontsnappen aan de bittere armoede in het herkomstland bleven, en velen van hen wilden -met behoud en verdere ontwikkeling van een eigen identiteit- maar al te graag lezen en schrijven leren, en Nederlands. Onderwijs om lezen en schrijven te leren is een fundamenteel mensenrecht, waarvoor de overheid de faciliteiten beschikbaar moet stellen. Maar dat deed de Nederlandse overheid in de loop van de tijd maar mondjesmaat. Er ontstonden in het verleden lange wachtlijsten bij alfabetiseringscursussen en taalcursussen. Want de mensen wilden graag leren.

geld vinden

Toen de inburgeringscursussen ingevoerd moesten worden, moest daar geld voor worden gevonden. En kijk, de schandelijke situatie doet zich voor dat in Nederland anno 2014 meer dan een miljoen in Nederland geboren en getogen burgers ook niet kunnen lezen en schrijven. Daar had de overheid oorspronkelijk wat geld voor uitgetrokken in de volwassenen educatie om hen lezen en schrijven te leren. Dat moest voor een groot gedeelte natuurlijk wel gebeuren door vrijwilligers, voor voldoende professionele krachten was geen geld. (Lezen en schrijven en Nederlands leren aan andere mensen is een vak) Kijk, zeiden de bestuurders daar kunnen we mooi wat verder op bezuinigen en dan zetten we het geld in voor de inburgeringscursussen. Terecht waren veel mensen daar kwaad over, want onderwijs om lezen en schrijven te leren is een fundamenteel mensenrecht. Sommigen maakten de fout dat ze daarom de migranten de schuld gaven, voor hen wel geld, voor 'ons' niet. Maar de werkelijke veroorzaker van de problemen is de staat, die weigert voldoende faciliteiten beschikbaar te stellen voor mensen die niet kunnen lezen en schrijven en geen Nederlands spreken, migrant of niet. De overheid bezuinigt, ja en dan kun je aan de schandelijke situatie dat in het moderne Nederland miljoenen niet kunnen lezen en schrijven niets doen. Dat door de inzet van gelden voor volwassenen educatie voor hier geboren en getogen burgers voor de inburgeringscursussen van migranten de mensen tegen elkaar uitgespeeld werden en de neiging hadden elkaar de schuld te geven was mooi meegenomen, dat leidde de aandacht af van de bezuinigingen.

En nu heeft de staat een nieuwe stok gevonden om de hond te slaan. Er wordt de eis gesteld, dat je Nederlands moet spreken als je een bijstandsuitkering nodig hebt. Zoeken naar een stok om de hond te slaan, d.w.z. zoeken naar redenen om te bezuinigen op de bijstand en mensen die er eigenlijk recht op hebben geen uitkering te geven. Zo´n maatregel is gezien vanuit de burgers volstrekt overbodig, want de overgrote meerderheid van mensen die slecht Nederland spreken of niet kunnen lezen en schrijven willen daar dolgraag ondersteuning bij hebben. Dus waarom dan die verplichting? Gaat de staat nu wel voldoende faciliteiten ontwikkelen om de schande van het analfabetisme in Nederland structureel aan te pakken? Ik denk het niet. Het zijn maatregelen om te bezuinigen op de mensen die het minste hebben en hen de schuld te geven van hun moeilijke positie. En als er wel geld voor wordt uitgetrokken, zal het wel worden weggehaald bij de WMO of elders bij de volwassenen educatie en cursussen voor mensen het een minimuminkomen. Ik hoor de hier geboren en getogen bijstandsgerechtigden al die zeggen: voor ons in de bijstand is niets, en voor die buitenlanders wordt geld over de balk gesmeten’. De PVV komt aan haar stemmen door het beleid van deze regering.

Piet van der Lende